گلخانهها به عنوان محیطهای کشاورزی کنترلشده، نقشی حیاتی در تولید پایدار و با بهرهوری بالا ایفا میکنند. این سازهها با فراهم آوردن شرایط محیطی بهینه از جمله دما، رطوبت، و نور مناسب، امکان کشت محصولات در تمام فصول و افزایش چشمگیر عملکرد را فراهم میآورند. در مناطق خشک و کمآب، استفاده از سیستمهای پیشرفته مانند کشت هیدروپونیک در گلخانهها، به طور قابل توجهی در مصرف آب صرفهجویی کرده و هزینههای تولید را کاهش میدهد. این ویژگیها، گلخانهها را به یک ستون اصلی در تأمین امنیت غذایی و تولید محصولات با ارزش در بازارهای داخلی و خارجی تبدیل کرده است.
چالشهای منحصر به فرد گلخانهها
با وجود مزایای بیشمار، محیط گلخانه به دلیل شرایط ایزوله و مطلوب خود، بستری ایدهآل برای رشد و گسترش سریع آفات و بیماریها است. دمای ثابت، رطوبت کنترلشده و وفور گیاهان میزبان، چرخههای زندگی آفات را تسریع میبخشد. در این محیطهای بسته، عوامل کنترلکننده طبیعی مانند دشمنان بیولوژیک قادر به انجام وظیفه خود نیستند، که این امر به گسترش سریع جمعیت آفات منجر میشود. علاوه بر این، حساسیت بالای گیاهان گلخانهای به شرایط محیطی، آنها را در برابر عوامل بیماریزا آسیبپذیرتر میسازد. خسارت آفات و بیماریها در این محیطها، با توجه به ارزش بالای محصولات و هزینههای تولید، از ارزش اقتصادی بالاتری برخوردار است و میتواند منجر به زیانهای مالی قابل توجهی شود.
اصلاح مفاهیم نادرست و ضرورت دقت علمی
متن اولیه حاوی برخی نامگذاریهای غیردقیق علمی برای آفات بود که برای یک رویکرد تخصصی و کارآمد، نیازمند اصلاح است. به عنوان مثال، “سوسک سفید گلخانهای” که در متن به آن اشاره شده، در واقع “سفیدبالک” است. همچنین،“موریانههای خزهای” و “سفیدک سرخ” نیز اصطلاحاتی نادرست برای “کنههای عنکبوتی” هستند. استفاده از اصطلاحات دقیق علمی، سنگبنای تشخیص و مدیریت صحیح آفات و بیماریها است و هرگونه اشتباه در این زمینه میتواند به انتخاب روشهای درمانی نادرست و ناکارآمدی مبارزه منجر شود. این گزارش با تمرکز بر اصطلاحات و مفاهیم دقیق، به دنبال ارتقای دانش فنی و ایجاد یک منبع قابل اعتماد برای گلخانهداران و متخصصان است.
مطالبی که در اینجا می خوانید
Toggleبخش اول: شناخت دقیق آفات و بیماریهای رایج گلخانهای
شناخت دقیق و صحیح عوامل مخرب، اولین گام در مدیریت موفق آنهاست. آفات و بیماریهای گلخانهای به دو دسته اصلی آفات حشرهای و بیماریهای گیاهی تقسیم میشوند که هر کدام دارای علائم و مکانیزمهای آسیبزنی خاص خود هستند.
این موارد فقط یک نمونه از آفات و بیماریهایی هستند که ممکن است در گلخانهها با آنها مواجه شوید. برای مدیریت بهتر این مشکلات، استفاده از روشهای پیشگیری، تشخیص زودرس، اقدامات درمانی و تهویه مناسب توصیه میشود. فروش فن گلخانه توسط شرکتهای معتبر کمک زیادی به تهویه هوای گلخانه کرده و هوای آن را پاکسازی میکند.
۱.۱. آفات حشرهای: تهدیدات پنهان و مکانیزمهای آسیبزنی
-
شتهها (Aphids):
- شتهها حشرات کوچک و گلابیشکلی هستند که معمولاً به رنگ سبز یا زرد دیده میشوند. این آفات با قرار گرفتن در زیر برگها و استفاده از خرطوم خود، از شیره گیاه تغذیه میکنند. این عمل منجر به کمبود مواد کربوهیدراتی و در نتیجه، توقف رشد، پیچ خوردگی برگها و ریزش گلها میشود. شتهها همچنین با ترشح مادهای چسبناک به نام عسلک، محیط را برای رشد قارچهای دوده (Sooty mold) فراهم میکنند. این رشد قارچی، سطح فتوسنتز برگها را کاهش داده و به تضعیف بیشتر گیاه منجر میشود. افزون بر این، شتهها میتوانند به طور غیرمستقیم، با انتقال بیماریهای ویروسی از یک گیاه به گیاه دیگر، خسارات گستردهای را به بار آورند.
-
سفیدبالکها (Whiteflies):
- سفیدبالکها، که اغلب به اشتباه مگس سفید نامیده میشوند، حشرات کوچکی با بدنی به طول ۱ تا ۲ میلیمتر هستند. این آفات نیز مانند شتهها با مکیدن شیره گیاه از زیر برگها به آن آسیب میرسانند. چرخه زندگی سفیدبالکها بسیار کوتاه (حدود ۲۴ تا ۳۱ روز) است و هر حشره ماده میتواند تا ۲۰۰ تخم بگذارد، که این امر به تولید نسلهای متعدد در طول سال و افزایش سریع جمعیت آنها منجر میشود. این آفات نیز با تولید عسلک، زمینه را برای رشد قارچهای دوده فراهم میکنند. سفیدبالکها به دلیل مقاومت بالا در برابر بسیاری از سموم، از جمله آفات چالشبرانگیز در گلخانهها محسوب میشوند.
-
کنههای عنکبوتی (Spider Mites):
- کنههای عنکبوتی از آفات رایج در گلخانهها هستند. علائم آلودگی شامل ایجاد لکههای ریز زرد یا خاکستری، زرد شدن و خشک شدن برگها است. مشخصه اصلی این آفت، وجود تارهای تنیده شده در سراسر بوتههای گیاه است. این کنهها با تغذیه از شیره گیاه، باعث ضعف عمومی، زردی، و در نهایت ریزش زودرس برگها و خشک شدن آنها میشوند. حشرات و بیماریها بیشتر در شرایط رطوبتی بالا رشد کرده، بنابراین حفظ سطح رطوبت مناسب در گلخانه به کاهش شانس ابتلا به بیماریها کمک میکند. برای این منظور باید از پد سلولزی استفاده کرد.
-
تریپسها (Thrips):
- تریپسها حشرات بالدار، کوچک و باریکی هستند که با استفاده از دهان مکنده خود به بافتهای گیاهی آسیب میرسانند. فعالیت آنها میتواند منجر به تغییر رنگ و شکل برگها و اختلال در رشد جوانهها شود.
-
آفات خاکزی:
- آفات خاکزی مانند نماتودها و مگسهای قارچ، تهدیدی پنهان برای گیاهان هستند. نماتودها حشرات ریزی هستند که به ریشههای گیاه حمله کرده و با آسیب رساندن به آنها، جذب مواد غذایی را مختل میکنند. مگسهای قارچ نیز در محیطهای مرطوب، بهویژه در خاکهای با رطوبت بالا، به سرعت تکثیر مییابند و میتوانند به ریشه گیاهان آسیب برسانند.
۱.۲. بیماریهای گیاهی: عوامل بیماریزا و علائم آنها
تشخیص بیماریها بر اساس علائم ظاهری، نیازمند دقت فراوان است. بسیاری از بیماریها علائم مشابهی مانند پژمردگی یا زرد شدن برگها ایجاد میکنند، اما دلیل اصلی آنها متفاوت است. درک این تفاوتها برای انتخاب روش درمانی صحیح، حیاتی است.
-
بیماریهای قارچی:
- سفیدک پودری (Powdery Mildew): این بیماری قارچی با ظهور لکههای پودری سفید یا خاکستری روی سطح برگها، ساقهها و حتی گلها و میوهها قابل تشخیص است. این قارچ برای رشد به هوای گرم و خشک و رطوبت نسبی بالا (تا ۹۰ درصد) نیاز دارد و نیازی به وجود آب روان روی سطح برگ ندارد. سفیدک پودری با کاهش فتوسنتز، افزایش تنفس و تعرق، و خارج کردن مواد مغذی از گیاه، باعث توقف رشد و کاهش عملکرد و کیفیت محصول میشود.
- کپک خاکستری (Botrytis cinerea): کپک خاکستری یک قارچ فرصتطلب است که اغلب از طریق زخمها، خراشها، و محلهای هرس وارد گیاه میشود. علائم آن شامل لکههای آبسوخته و قهوهای روی برگها، ساقهها و میوهها، و در نهایت پوشش خاکستری کرکی از هاگهای قارچ است که باعث پوسیدگی میشود.
- پژمردگی فوزاریومی (Fusarium Wilt): این بیماری قارچی خاکزی به سیستم آوندی گیاه حمله میکند و با مسدود کردن آوندها، مانع از انتقال آب و مواد مغذی به برگها میشود. علائم اولیه شامل پژمردگی و زرد شدن برگهای پایینی است که به تدریج به کل گیاه سرایت میکند. یک نشانه تشخیصی مهم، تغییر رنگ بافت آوندی در برش طولی ساقه به رنگ قهوهای است.
-
بیماریهای باکتریایی و ویروسی:
- شانکر باکتریایی (Bacterial Canker) و پژمردگی باکتریایی (Bacterial Wilt): این بیماریها با علائمی مانند زرد شدن برگها، ایجاد لکههای تاولی و ترک خوردن بافت ساقه خود را نشان میدهند. مکانیزم آسیب آنها نیز مسدود کردن شریانهای هدایتکننده آب است که منجر به پژمردگی ناگهانی گیاه میشود.
- بیماریهای ویروسی: ویروسها به تنهایی قابلیت حرکت ندارند و معمولاً توسط آفات مکنده مانند شتهها از یک گیاه به گیاه دیگر منتقل میشوند. این انتقال سریع و گسترده میتواند به سرعت کل گلخانه را آلوده کرده و خسارات جبرانناپذیری به بار آورد.

همچنین بیماریهای مختلف نیز از جمله قارچها، باکتریها و ویروسها به گیاهان آسیب رسانده و باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصولات میشوند. برای مدیریت بهتر این مشکلات، شناخت دقیق از آفات و بیماریها، اقدامات پیشگیری، استفاده از روشهای مدیریت شیمیایی و بیولوژیکی، و نظارت دقیق بر شرایط محیطی گلخانه به هنگام احداث گلخانه ضروری است.
بخش دوم: ابعاد خسارت و تأثیرات آن بر تولید گلخانهای
خسارت ناشی از آفات و بیماریها فراتر از صرفاً از دست رفتن محصول است و یک زنجیره از پیامدهای اقتصادی، محیطی و بهداشتی را در پی دارد. یک گلخانهدار موفق باید تمامی این عوامل را در تصمیمگیریهای خود لحاظ کند.
۲.۱. خسارات اقتصادی مستقیم و غیرمستقیم
- کاهش عملکرد و کاهش ارزش تجاری: آفات و بیماریها با آسیب به اندامهای مختلف گیاه، به طور مستقیم منجر به کاهش عملکرد کمی محصولات میشوند. علاوه بر این، خسارات ظاهری مانند لکهها، تغییر رنگ و بدشکلی میوهها، باعث کاهش کیفیت و ارزش تجاری آنها میشود. برای مثال، تغذیه برخی آفات مانند سنها باعث میشود دانهها نرم، چروکیده و بیکیفیت شوند.
- هزینههای مدیریت و کنترل: مدیریت آفات و بیماریها مستلزم صرف هزینههای قابل توجهی برای خرید سموم، تجهیزات سمپاشی و نیروی کار است. یک مطالعه موردی میدانی در گلخانههای شهرستان شهریار تهران نشان میدهد که حدود ۶۱ درصد از هزینههای خرید سموم سالانه مربوط به آفتکشها و حدود ۲۰ درصد مربوط به قارچکشها است. این دادهها نشاندهنده بار مالی سنگین مبارزه شیمیایی بر دوش تولیدکنندگان است.
۲.۲. پیامدهای محیطی و بهداشتی
- باقیمانده سموم (Residue): استفاده بیرویه و نادرست از سموم شیمیایی میتواند منجر به باقیماندن آنها در محصولات شود. این موضوع نه تنها سلامت مصرفکننده را به خطر میاندازد، بلکه با کاهش ارزش صادراتی محصول و تحمیل زیانهای مالی بیشتر، به تولید پایدار آسیب میزند.
- مقاومت آفات: استفاده مکرر از یک نوع آفتکش، به سرعت باعث ایجاد مقاومت ژنتیکی در جمعیت آفات میشود. این پدیده، که در آفاتی مانند سفیدبالکها به وضوح دیده میشود ، مبارزه با آفت را به مرور زمان ناکارآمد کرده و تولیدکننده را مجبور به استفاده از دوزهای بالاتر یا سموم قویتر و پرهزینهتر میکند. این زنجیره از پیامدها، نشان میدهد که تمرکز صرف بر کنترل شیمیایی، یک استراتژی ناپایدار و پرریسک است.
بخش سوم: راهبرد جامع؛ مدیریت تلفیقی آفات (IPM)
مدیریت تلفیقی آفات (IPM) یک رویکرد جامع، پایدار و اکولوژیک برای کنترل آفات است که تمامی ابعاد تولید را از طراحی گلخانه تا پایش روزانه در نظر میگیرد. این رویکرد بر پایه پیشگیری و استفاده هوشمندانه از تمامی روشهای کنترلی، از جمله بیولوژیک و شیمیایی، استوار است.
۳.۱. اجزای اصلی IPM
- آستانه زیان اقتصادی (Economic Threshold): یکی از اصول کلیدی IPM، پذیرش یک سطح قابل قبول از آلودگی است. این رویکرد به جای ریشهکنی کامل آفت که اغلب ناممکن یا بسیار پرهزینه است، بر کنترل جمعیت آفت در سطحی پایینتر از آستانه زیان اقتصادی تمرکز دارد. این اصل به کاهش فشار انتخابی بر آفات و در نتیجه، کند شدن روند ایجاد مقاومت در برابر سموم کمک میکند.
- نظارت و پایش (Monitoring): پایش منظم و دقیق، سنگبنای تشخیص زودهنگام آلودگی است. بازرسی روزانه یا هفتگی گیاهان، به ویژه بخشهای زیرین برگها، برای شناسایی اولین نشانههای آفتزدگی بسیار ضروری است. ابزارهای ساده و مؤثری مانند تلههای چسبنده رنگی (مانند کارتهای زرد برای جذب سفیدبالکها و شتهها) به پایش جمعیت آفات بالغ کمک میکنند.
۳.۲. پیشگیری: اولین و مهمترین خط دفاعی
سرمایهگذاری در اقدامات پیشگیرانه، به مراتب سودآورتر از مقابله مداوم با آفات است. یک مطالعه میدانی نشان داد که وجود حوضچه ضدعفونی در ورودی گلخانه و نوع سیستم تهویه و خنککننده، تأثیر قابل توجهی در کاهش هزینههای خرید سموم داشته است.
-
مدیریت محیطی و فرهنگی:
- تهویه و کنترل رطوبت: رطوبت بالا در محیط گلخانه، شرایط مساعدی برای رشد قارچها، کپکها و بیماریها فراهم میکند. تهویه مناسب از طریق فنها، هواکشها یا دریچهها، با کاهش رطوبت اضافی و ایجاد جریان هوا، به جلوگیری از این بیماریها کمک میکند. تهویه همچنین به تبادل دیاکسید کربن (CO2) و توزیع یکنواخت دما و رطوبت کمک میکند که برای فتوسنتز و رشد سالم گیاه حیاتی است.
- ضدعفونی خاک و بستر کشت: پیش از کاشت، ضدعفونی کردن خاک برای از بین بردن عوامل بیماریزا و بذر علفهای هرز ضروری است. روشهای غیرشیمیایی مانند آفتابدهی (Solarization) و بخاردهی (Steaming) گزینههایی پایدار و مؤثر هستند.
-
بهداشت و قرنطینه:
- حفظ بهداشت عمومی گلخانه از جمله تمیز نگه داشتن بستر کشت، سکوها و تجهیزات، یک اقدام پیشگیرانه کلیدی است. همچنین، ضدعفونی ابزار کشاورزی با محلولهایی مانند پراکسید هیدروژن یا وایتکس و قرنطینه کردن گیاهان جدید برای چند هفته، از ورود آفات و بیماریها به محیط گلخانه جلوگیری میکند.
جدول ۱: آفات و بیماریهای رایج گلخانهای
| نام صحیح آفت/بیماری | نوع | علائم کلیدی | مکانیزم آسیب |
| شتهها (Aphids) | حشره مکنده | پیچ خوردگی برگها، توقف رشد، عسلک | مکیدن شیره گیاه، انتقال ویروس |
| سفیدبالکها (Whiteflies) | حشره مکنده | زردی و پژمردگی برگها، عسلک | مکیدن شیره گیاه، انتقال بیماری |
| کنههای عنکبوتی (Spider Mites) | کنه | لکههای زرد/خاکستری، تار عنکبوت | مکیدن شیره، زردی و خشک شدن برگ |
| تریپسها (Thrips) | حشره مکنده | تغییر رنگ و شکل برگ و گل | خراشیدن و مکیدن بافت گیاهی |
| سفیدک پودری (Powdery Mildew) | قارچ | پوشش پودری سفید روی برگ و ساقه | کاهش فتوسنتز، تضعیف گیاه |
| کپک خاکستری (Botrytis cinerea) | قارچ | لکههای آبسوخته، پوسیدگی خاکستری | ورود از طریق زخمها، تخریب بافت |
| پژمردگی فوزاریومی (Fusarium Wilt) | قارچ | پژمردگی تدریجی، زردی برگها | مسدود کردن آوندهای انتقال آب |
| شانکر باکتریایی (Bacterial Canker) | باکتری | لکههای تاولی، ترک ساقه، پژمردگی | مسدود کردن شریانهای آوندی |
بخش چهارم: راهکارهای عملی و تکنیکهای مدیریت
در چارچوب IPM، راهکارهای عملی شامل کنترل بیولوژیک و کنترل شیمیایی به عنوان ابزارهای مکمل مورد استفاده قرار میگیرند.
۴.۱. کنترل بیولوژیک: استفاده از طبیعت در مبارزه
کنترل بیولوژیک بر استفاده از پدیدههای طبیعی برای تنظیم جمعیت آفات تکیه دارد و یک روش پایدار و سازگار با محیط زیست است. این روش شامل سه جزء اصلی است:
- دشمنان طبیعی: استفاده از موجودات زنده مانند شکارچیان (Predators) و پارازیتوئیدها (Parasitoids) برای از بین بردن آفات. به عنوان مثال، کفشدوزکهای هفتنقطهای شکارچی شتهها هستند و زنبورهای پارازیتوئید مانندEncarsia formosa، با تخمگذاری در بدن پورههای سفیدبالک، به کنترل جمعیت آنها کمک میکنند.
- محصولات بیولوژیک: استفاده از میکروارگانیسمها مانند باکتریها، قارچها و ویروسها برای آلوده کردن و کشتن آفات. باکتریBacillus thuringiensis (Bt) یک نمونه رایج از آفتکشهای میکروبی است که پروتئینهای سمی تولید میکند. این پروتئینها فقط در صورت مصرف توسط لاروهای حشرات فعال شده و منجر به مرگ آنها میشوند.
جدول ۲: مقایسه روشهای مدیریت آفات
| روش | مزایا | معایب |
| کنترل فرهنگی/پیشگیری | کاهش چشمگیر هزینهها، پایداری بالا، سلامت محصول | نیاز به برنامهریزی و زیرساخت، اثربخشی تدریجی |
| کنترل بیولوژیک | سازگار با محیط زیست، عدم ایجاد مقاومت، هدفگیری دقیق | اثربخشی کندتر، هزینه اولیه بالاتر، نیاز به شرایط محیطی خاص |
| کنترل شیمیایی | اثربخشی سریع و قاطع، سهولت در اجرا | خطر مقاومت، باقیمانده سموم، آسیب به محیط زیست و انسان، هزینههای بالا |
۴.۲. کنترل شیمیایی: کاربرد هوشمندانه و مسئولانه سموم
کنترل شیمیایی، اگرچه دارای معایبی است، اما در شرایط بحرانی و طغیان آفات، یک راهکار سریع و مؤثر است. اما کاربرد آن باید به صورت هوشمندانه و در چارچوب IPM صورت گیرد.
-
انواع آفتکشها:
- آفتکشها را میتوان بر اساس منشأ به دو دسته طبیعی (مانند روغن چریش و پیرترین) و شیمیایی (مانند دیازینون و کلرپیریفوس) تقسیم کرد. همچنین، بر اساس نحوه عملکرد، به دو گروهسیستمیک و تماسی طبقهبندی میشوند. سموم
سیستمیک توسط گیاه جذب شده و از طریق آوندها به تمام قسمتهای آن منتقل میشوند، در حالی که سموم تماسی فقط بر روی بخشهایی از آفت که به طور مستقیم با آنها در تماس قرار میگیرد، اثر میگذارند.
- آفتکشها را میتوان بر اساس منشأ به دو دسته طبیعی (مانند روغن چریش و پیرترین) و شیمیایی (مانند دیازینون و کلرپیریفوس) تقسیم کرد. همچنین، بر اساس نحوه عملکرد، به دو گروهسیستمیک و تماسی طبقهبندی میشوند. سموم
-
اصول سمپاشی صحیح:
- برای به حداکثر رساندن اثربخشی و کاهش خطرات سموم، رعایت نکات زیر ضروری است:
- زمانبندی: سمپاشی باید در ساعات خنک شبانهروز (اوایل صبح یا غروب) انجام شود تا از تبخیر سم و سوختگی گیاه در اثر نور خورشید جلوگیری شود.
- دقت: سمپاشی باید به صورت یکنواخت و از فاصله مناسب (حدود ۱.۵ متر) صورت گیرد تا تمامی شاخ و برگها پوشش داده شوند بدون اینکه خیس شوند.
- ایمنی: استفاده از ماسک و دستکش محافظ، و رعایت دقیق دستورالعملهای روی برچسب سموم برای حفظ سلامت فرد سمپاش و جلوگیری از آسیب به گیاه حیاتی است.
جدول ۳: راهنمای کاربرد سموم در گلخانه
| نام آفتکش/قارچکش | نوع عملکرد | نوع آفت/بیماری هدف | نکات کلیدی |
| پیرترین (Pyrethrum) | طبیعی، تماسی | آفات مکنده | باید به طور منظم مخلوط شود، دارای اثر سریع |
| روغن چریش (Neem Oil) | طبیعی، تماسی | حشرات مکنده، قارچها | کاهش خواص تغذیهای و مهار رشد حشرات ، قارچکش طبیعی |
| پنکونازول (Penconazole) | شیمیایی، سیستمیک | سفیدک پودری | استفاده در مراحل اولیه بیماری مؤثرتر است |
| دیازینون (Diazinon) | شیمیایی، ارگانوفسفره | حشرات مختلف | استفاده از آن باید با احتیاط و بر اساس دستورالعمل باشد |
| Bacillus thuringiensis (Bt) | بیولوژیک، میکروبی | لارو کرمها | برای کنترل بیولوژیک و هدفمند لاروها استفاده میشود |
بخش پنجم: نتیجهگیری و توصیههای عملی
موفقیت در گلخانهداری مدرن، در گرو پذیرش یک استراتژی جامع و پیشگیرانه است که تمامی جنبههای تولید را پوشش میدهد. اتکا صرف به یک روش، به ویژه کنترل شیمیایی، یک استراتژی پرریسک و ناپایدار است که نه تنها به زیانهای اقتصادی منجر میشود، بلکه سلامت محیط زیست و مصرفکننده را نیز به خطر میاندازد.
بر اساس دادههای پژوهشی، سرمایهگذاری در اقدامات پیشگیرانه مانند سیستمهای تهویه مناسب و رعایت بهداشت، تأثیر مستقیم و قابل توجهی بر کاهش هزینههای خرید سموم دارد و میتواند از زیانهای اقتصادی بزرگ در آینده جلوگیری کند. بنابراین، یک رویکرد تلفیقی (IPM) که در آن پیشگیری اولویت اصلی است، و روشهای بیولوژیک و شیمیایی به صورت هوشمندانه و مکمل یکدیگر استفاده میشوند، کارآمدترین و پایدارترین راهکار است.
برای اطمینان از تولید موفق و اقتصادی، یک چکلیست کاربردی از اقدامات کلیدی توصیه میشود:
- برنامهریزی و انتخاب صحیح: از گونههای گیاهی مقاوم به بیماریها استفاده کنید و پیش از کاشت، خاک را با روشهای غیرشیمیایی مانند آفتابدهی یا بخاردهی ضدعفونی نمایید.
- بهداشت و قرنطینه: محیط گلخانه، ابزار و تجهیزات را به طور مداوم ضدعفونی کرده و گیاهان جدید را پیش از ورود به گلخانه اصلی، قرنطینه کنید.
- مدیریت محیطی: از سیستمهای تهویه و آبیاری مناسب (مانند آبیاری قطرهای) برای کنترل دقیق دما و رطوبت استفاده کنید تا از رشد عوامل بیماریزا جلوگیری شود.
- نظارت مستمر: به طور منظم از تلههای چسبنده رنگی برای پایش جمعیت آفات استفاده کرده و هرگونه علائم آلودگی را به سرعت شناسایی کنید.
- اولویتبندی روشها: در صورت مشاهده آلودگی، ابتدا از روشهای بیولوژیک و آفتکشهای طبیعی استفاده کنید. کنترل شیمیایی باید به عنوان آخرین راهکار و تنها در شرایط ضروری، با رعایت اصول ایمنی و به صورت چرخشی (برای جلوگیری از مقاومت) به کار گرفته شود.
در این مطلب به مهمترین آفات و بیماری های گیاهان گلخانه ای اشاره شده است. در گلخانهها، گیاهان ممکن است با مجموعهای از آفات و بیماریها مواجه شوند که میتواند به رشد و توسعه آنها آسیب برساند. این مشکلات از طریق انتقال از گیاهان دیگر، خاک، آب یا حتی هوا وارد گلخانه میشوند. آفات شامل حشرات مختلفی مانند سوسکها، پسزنبورها، پشهها و کنهها بوده و به گیاهان آسیب میرسانند.
